Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) geliyor! Tüm çalışanları ilgilendiren yeni düzenleme ile maaşlardan yüzde 3 oranında kesinti yapılacak. İşveren ve devlet katkısı ile ikinci emeklilik maaşı hedefleniyor. Haziran sonunda Meclis’e sunulması beklenen sistem ne getiriyor? İşte tüm detaylar…
TES nedir, nasıl işleyecek?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), çalışanlara mevcut emeklilik gelirine ek olarak ikinci bir maaş sağlama amacıyla hazırlanıyor. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) benzeyen bu yeni yapıda en dikkat çekici fark, sistemin zorunlu olması.
Hazırlıkları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından tamamlanan sistemin, Haziran ayı sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması bekleniyor.
Her çalışandan yüzde 3 zorunlu kesinti yapılacak mı?
Evet. Yeni düzenleme yasalaşırsa, özel sektör dahil tüm çalışanların brüt maaşlarından her ay yüzde 3 oranında otomatik kesinti yapılacak. Ancak sistem sadece bu kesintiyle sınırlı kalmayacak:
-
İşveren de aynı oranda katkı sağlayacak.
-
Devlet desteğiyle çalışanların birikimi artırılacak.
Bu yapı sayesinde çalışanlar, 55 yaşında ikinci bir emeklilik hakkı kazanacak. Sistemde en az 10 yıl katkı şartı aranacak.
Maaşlardan zorunlu kesinti çalışanları nasıl etkileyecek?
Zorunlu katkı şartı, özellikle geçim sıkıntısı yaşayan çalışanlar tarafından tepkilerle karşılanıyor. Pek çok kişi, hali hazırda kıt kanaat geçinirken maaşlarından yapılacak kesintinin bütçelerini daha da zorlayacağını savunuyor.
Sosyal güvenlik uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, sistemin kıdem tazminatını da etkileyebileceğine dikkat çekerek, sosyal medyada şu uyarıyı yaptı:
“TES, kıdem tazminatına yönelik bir müdahale olabilir. Çalışanların kazanılmış haklarını zedelememeli.”
55 yaşında ikinci emekli maaşı mümkün mü?
Evet. Sistemde 10 yıl prim yatıran çalışanlar, 55 yaşını doldurduklarında birikimlerini;
-
Toplu ödeme olarak ya da
-
Aylık ikinci bir maaş şeklinde alabilecek.
Bu yönüyle TES, ileride emeklilik maaşının yetersiz kaldığı durumlarda ek bir güvence sağlayacak. Ancak sistemin sürdürülebilirliği, enflasyon oranı, devlet katkısının boyutu ve fonların getirileriyle yakından ilişkili olacak.
İşverenler ve devlet ne kadar katkı sağlayacak?
Sistemde işverenin de çalışanla eşit düzeyde katkı sağlaması planlanıyor. Ayrıca devletin sağlayacağı teşvik ve destek unsurları da birikimlerin daha hızlı artmasını hedefliyor. Bu katkıların detayları ise Meclis’e sunulacak tasarı metniyle netleşecek.
TES ile kıdem tazminatı kalkacak mı?
Çalışanların en büyük endişesi, TES’in kıdem tazminatının yerine geçip geçmeyeceği. Daha önce gündeme gelen bazı modeller, kıdem tazminatı fonunun TES’e entegre edilmesini öngörüyordu. Ancak bu durum ciddi tepkilere neden olmuştu.
Şimdilik sistemin kıdem tazminatını doğrudan etkilemeyeceği yönünde resmi açıklamalar gelse de, Prof. Dr. Aziz Çelik ve sendikalar bu konuda dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
Uzmanlar ne diyor?
Ekonomistler, TES’in uzun vadede fayda sağlayabileceğini ancak uygulama detaylarının çok iyi kurgulanması gerektiğini belirtiyor. Öne çıkan görüşler şöyle:
- “Yüksek enflasyon döneminde zorunlu kesinti çalışanı zorlar.”
- “Devlet katkısı sınırlı kalırsa sistem cazibesini kaybeder.”
- “Fon yönetimi şeffaf ve güvenilir olmazsa güven kaybı yaşanır.”
Çalışanlar için fırsat mı, risk mi?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, teoride emeklilik dönemine ek gelir sunacak önemli bir adım. Ancak sistemin zorunlu olması ve kıdem tazminatıyla olası ilişkisi, çalışanlar için önemli riskler barındırıyor.
Haziran sonunda Meclis’e sunulacak düzenlemenin detayları netleştikçe kamuoyunun tepkisi daha da netleşecek. Zorunlu kesintilerle gelen bu ikinci emeklilik sistemi, önümüzdeki dönemin en çok tartışılan sosyal güvenlik adımlarından biri olacak gibi görünüyor.