ARAÇ SAHİBİNİN TRAFİK KAZASINDAKİ SORUMLULUĞU

Araç ruhsat sahibinin trafik kazalarındaki sorumluluğu, Türk Borçlar Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenmiştir. Ruhsat sahibi her zaman doğrudan kusurlu olmasa da, belirli durumlarda hukuki ve hatta cezai sorumluluğu devam eder. Araç sahibinin trafik kazalarındaki sorumluluğu, kazanın oluş şekline, kazada kusurun kimde olduğuna ve tarafların hukuki durumuna göre değişir. Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde araç sahibinin sorumluluğu şu şekilde özetlenebilir:

1. Araç Sahibinin İşleten Sıfatıyla Sorumluluğu (KTK md. 85)

Ruhsat sahibi genellikle “işleten” sıfatını taşır. İşleten, aracın kullanımından ekonomik fayda sağlayan ve zararların karşılanmasında ilk sırada sorumlu olan kişidir.

• Kazada sürücü kusurlu olsa bile, zarar görene karşı ruhsat sahibi/araç sahibi (işleten) de kusursuz sorumluluk ilkesi gereğince tazminat ödemek zorunda kalabilir.
• Yani zarar gören, kazaya neden olan sürücüye değil doğrudan ruhsat sahibine dava açabilir.

Ruhsat sahibinin 2918 Sayılı Kanun Gereği Maddi Zararları Tazmin Sorumluluğu Bulunmaktadır.

2918 Sayılı Kanun'un ''İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.''

Aynı kanunun İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu'na ilişkin 85. Maddesinde: ''Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.'' denilmiş olup ruhsat sahibinin de işbu kazadan kaynaklı maddi ve manevi zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumluluğu bulunmaktadır.

Keza aynı maddenin devamındaki 5. fıkrada ''İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.'' denilmiş olup söz konusu kazadan kaynaklı, araç sürücüsünün kazadaki asli kusurundan ruhsat sahibi de aynı ölçüde kusurlu ve sorumlu bulunacaktır.

2. Araç Sahibinin Kusurlu Davranışının CEZA Sorumluluğu

Eğer araç sahibi aynı zamanda kazada kusurluysa örneğin aracını teknik olarak kusurlu şekilde trafiğe çıkardıysa, ehliyetsiz, alkollü veya sağlık sorunu olan birine bilerek verirse ve bu kişi kaza yaparsa, araç sahibi sorumluluktan kaçamaz.

• Bu durumda hem işleten hem de araç sürücü birlikte sorumlu olur.
• Kusuru oranında ayrıca hem ruhsat sahibi hem de araç sürücüsü sorumlu olur.
• Kusurlu hareketin ispatlanması halinde, araç sürücüsünün hem cezai hem de hukuki (tazminat) sorumluluğu ruhsat sahibinin ise hukuki sorumluluğu doğar.

3. Araç Sahibinin Kazadan Zarar Gören Üçüncü Kişilere Karşı Tazminat Sorumluluğu

• Araç sahibi ve/veya sürücüsü; kazada üçüncü bir kişinin (örneğin yaya, başka araçtaki yolcu vs.) zarar görmesi, yaralanması veya ölümüne sebep olması halinde, tüm maddi ve manevi zararları karşılamakla yükümlüdür.
• Bu durumda zarar görenin tam kusurlu olmaması yeterlidir, zarar görenin kusuru olsa dahi haklılık oranınca tazminata hak kazanacaktır. Ve bu durumda da yine araç sahibi, tüm zararları ödemekle yükümlü olacaktır. Özetle ruhsat sahibi her durumda araç sürücüsünün tüm kusurundan sorumludur. Bu nedenle aracınızı birine emanet ederken 2 kez düşünün.