DÜZEN NEDİR?<br /> <br /> <br /> Abi, önce ‘’düzen nedir?’’, ona çözümleyelim, sonra kavrama, adapta konusunu daha detaylı işleyelim..<br /> ‘’Düzen nedir?’’ sorusuna TDK (Türk Dil Kurumu) bakın ne yazıyor?<br /> DÜZEN birinci anlamı isim olarak geçiyor ve <br /> ‘’Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem’’ diye tarif ediyor.<br /> Demek ki kural ve kaideye bağlanmış sistem dersek özetleriz herhalde..<br /> <br /> Başka anlamları da var mı?<br /> Olmaz mı? Daha neler var neler..<br /> <br /> Hay Allah! Keşke sormasaydım, esas konumuza dönemeyeceğiz galiba..<br /> Kardeşim, bence tam 12’den vurdun, her şey DÜZENDE yatıyor. Düzen bilinirse gerisi çorap söküğü gibi gelir kanaatindeyim..<br /> Neyse biz devam edelim o zaman..<br /> Tamam, DÜZEN ikinci anlamı ise <br /> ‘’Soyut ve somut nesnelerin bir sıraya, bir hedefe, bir amaca göre sıralanması, konsept’’ oluyor..<br /> DÜZEN üçüncü anlamı: <br /> ‘’Yerleştirme, tertip’’<br /> DÜZEN dördüncü anlamı: ‘’Bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından yönetimde tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim’’<br /> DÜZEN beşinci anlamı: ‘’Bir kimseye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo’’<br /> DÜZEN altıncı anlamı: ‘’Topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo’’<br /> DÜZEN yedinci anlamı: ‘’Dolap, hile’’<br /> DÜZEN sekizinci anlamı: ‘’Müzik aletlerinde ses ayarı, akort’’<br /> DÜZEN dokuzuncu anlamı: ‘’Toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri’’<br /> DÜZEN onuncu anlamı: ‘’Alet edevat takımı’’<br /> DÜZEN onbirinci anlamı: ‘’Bez dokuma tezgâhı’’<br /> <br /> Vay anasına repliği burada gider.. Ehee peki, şimdi, sen hangi düzenden bahsedeceksin? ‘’Sistem mi?’’, ‘’Hile mi?’’ ‘’Komplo mu?’’, ‘’Rejim mi?’’ Hangisi arkadaş?<br /> Daha dur bakalım, olaya yeni ısındık.. ekonomik düzen, yargıda düzen, siyasi düzen, toplumsal düzen, dünyada düzen, ahlaki düzen, dini düzen..<br /> <br /> Abooo yandık ki ne yandık.. Şimdi sen bu düzenlerin hepsini mi konuşacaksın?<br /> Niye rahatsız oldun DÜZEN sözcüğünden:) Daha neler var neler? Kadın evde bir DÜZEN ister, erkek iş yerinde bir DÜZEN ister, kimse DÜZENSİZLİK istemez, değil mi?<br /> <br /> Ehh yani, bir DÜZEN olsun istenir tabii.. Peki, bu konulara geçmeden DÜZMECE nedir?<br /> Sanal DÜZEN diyebilirim.. Realitede olmayan DÜZEN işte böylece DÜZMECE olur..<br /> <br /> Niye insanlar DÜZENSİZ hayat değil de, hep DÜZENLİ isterler?<br /> Ya kardeşim adı üstünde DÜZENSİZ olunca DÜZENSİZ oluyor işte..<br /> <br /> Herkes DÜZEN ister mi?<br /> Ehee tabii, sokakta DÜZEN, okulda DÜZEN, hastanede DÜZEN, trafikte DÜZEN, velhasıl DÜZEN oğlu DÜZEN..<br /> Hayır bir de isim koymuşlar, mesela ünlü spor sunucusu Ersin DÜZEN var, bu da yetmemiş gibi tahliller için DÜZEN Laboratuvar ismini kullanıyor..<br /> Çok basit soru: sazın DÜZENİ olmazsa ne olur? Şüphesiz uyumsuz, acayip nota sesleri çıkar ve kulağımızı tırmalar.. İlla o alette bile DÜZEN gerekiyor. Yeryüzünde DÜZEN olmazsa hiçbir şey olmuyor.. <br /> <br /> İktidar düzeni, cemaat ya da tarikat düzeni yok mudur?<br /> En ala, en nefis, en kusursuz DÜZEN buralarda vardır..<br /> <br /> Siyasette DÜZEN nasıldır?<br /> Piramit gibi DÜZEN vardır. <br /> <br /> Peki, ayrıntıya girmeden DÜZGÜN ne oluyor?<br /> İyi işleyen DÜZEN için DÜZGÜN diyebiliriz..<br /> <br /> Kökü DÜZ’e mi dayanıyor sence?<br /> Galiba.. DÜZ malumunuz pürüzsüz, hatasız anlamındadır.. İşte DÜMDÜZ yol, işte DÜZ akıl, işte DÜZ surat, DÜZ bacak gibi..<br /> <br /> DÜZ-EN mi yoksa DÜ-ZEN mi? Diye düşünmemiz lazım?<br /> Aslında Türkçe kurala göre hece bölünmesi DÜ-ZEN gibi olması gerekiyor ancak bu sözcükte karşılık bulmuyor. Mesela GEL-EN, YAP-AN, ED-EN fiillerinde olduğu üzere EN-AN ekleri fiilin pasiften aktife geçtiğini anlatır. <br /> DÜZ-EN derken de aynı şeyi anlamamız gerekir. GEL-EN adam, YAP-AN kadın, ED-EN kişi gibi..<br /> <br /> DÜZEN başı yok mudur?<br /> Nerede bir DÜZEN varsa, orada mutlaka bir BAŞ vardır.. İşte BAŞ-HEKİM, İşte BAŞ-ÇAVUŞ, işte BAŞ-BAKAN, işte BAŞ-SORUMLU, işte BAŞ-İŞÇİ, işte BAŞ-ÖĞRETMEN, işte BAŞ-İMAM.. Kısaca BAŞ olmazsa AYAK olmaz, BAŞ olmazsa DÜZEN olmaz.. <br /> <br /> Ne anlıyoruz şimdi?<br /> İzah ettik ya, tekrar ettirip durma bana.. Nerede bir DÜZEN varsa mutlaka bir BAŞ vardır..<br /> <br /> Şeyi kast ediyorsun, yazmada DÜZEN, soru sormada DÜZEN.. Abi o kadar karışık bir konuya girdik ki nasıl çıkacağım bilemiyorum? <br /> DÜZEN varsa çıkarsın.. <br /> <br /> Peki, düzenbaz nedir?<br /> Düzene ayak uyduran, düzenin temposuna uyan, düzenin her türlü şekline giren yani bukalemun olan kişilere düzenbaz deriz..<br /> <br /> NOT: 2016 YILINDA YAYINLANAN ‘PLÜTON BİZE NEDEN KÜSTÜ?’ KİTABININ 8-9 SAYFALARINDAN ALINTIDIR..<br /> <br /> Hadi bir de alıntıyı tamamlayacak fıkra okuyalım..<br /> <br /> Nasreddin Hoca, Akşehir pazarından haftalık alışverişini yaptıktan sonra bir hamal tutmuş. Hamal, Hocayı atlatıp küfeyle birlikte sırra kadem basmış. <br /> <br /> Tesadüf bu ya, Hoca, aylar sonra pazarda aynı hamalı görmesin mi? Aman görünmeyeyim diyerek telaşla saklanmış.<br /> <br /> Eve gelip karısına durumu anlattığında kadın:<br /> <br /> – Niye yakalamadın?<br /> deyince, Hoca ne dese beğenirsiniz:<br /> <br /> – Bre akılsız kadın, ya benden bunca zamaniık taşıma ücretini isterse!<br /> <br /> Bir hafta sonraki yazımda buluşmak üzere sevgiyle ve sağlıkla kalın! <br /> <br /> Sokak Gazetecisi<br /> Ömer ÖZDAMAR