Türk savunma sanayiinin gözbebeği, 5. nesil savaş uçağı KAAN, dünya sahnesinde adından söz ettirmeye hazırlanıyor. Çift motorlu tasarımı, düşük radar görünürlüğü, süper seyir yeteneği ve tamamen yerli aviyonik sistemleriyle dikkat çeken KAAN, Türk Hava Kuvvetleri'nin F-16'larını emekliye ayırarak gökyüzünde yeni bir çağ başlatacak. Endonezya'nın, Türkiye'den 48 adet KAAN savaş uçağı almak üzere imza atması beklenirken, CNN Türk program sunucusu Hakan Çelik, bu anlaşmanın gerçekleşmesi durumunda 10 milyar dolarlık değeriyle Cumhuriyet tarihinin en önemli dış satımı olacağını ifade etti. Peki, KAAN'ın teknik özellikleri nelerdir, motoru kime aittir ve ne zaman envantere girecek?
KAAN Savaş Uçağı
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen KAAN, Türkiye'nin ilk 5. nesil milli muharip uçağı olarak savunma sanayiinde bir dönüm noktası oluşturuyor. Proje, 2011 yılında kavramsal tasarım aşamasıyla başlamış, 2016'da resmi sözleşme imzalanarak hız kazanmıştır.
- İlk Uçuş Başarısı: 17 Mart 2023'te hangardan çıkan KAAN, 21 Şubat 2024'te test pilotu Barbaros Demirbaş yönetiminde ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. 13 dakika havada kalarak 8.000 feet irtifaya ve 230 knot hıza ulaşan KAAN, ikinci uçuşunu da 6 Mayıs 2024'te başarıyla tamamladı.
- Çok Rollü Tasarım: Hem hava-hava hem de hava-yer muharebelerinde üstün kabiliyetler sunan çok rollü bir savaş uçağı olarak tasarlanan KAAN, F-35 projesindeki hava-hava muharebe eksikliklerini gidermek amacıyla geliştirildi. F-22 Raptor ve F-35 Lightning II gibi 5. nesil uçaklarla rekabet edebilecek özelliklere sahip olması hedefleniyor. TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, KAAN’ın F-35’ten daha fazla mühimmat taşıyabildiğini, çift motorlu tasarımıyla daha yüksek manevra kabiliyeti ve menzile sahip olduğunu vurguluyor.
KAAN Savaş Uçağının Teknik Özellikleri Nelerdir?
KAAN, modern savaş uçaklarının gereksinimlerini karşılayan bir dizi ileri teknolojiyle donatılmıştır:
- Boyutlar ve Tasarım: 21 metre uzunluk, 14 metre kanat açıklığı ve 6 metre yüksekliğe sahip. Çift motorlu konfigürasyonu, yüksek manevra kabiliyeti sağlıyor.
- Hız ve İrtifa: Azami hızı 1.8 Mach (saatte yaklaşık 2.210 km). 55.000 feet servis tavanıyla yüksek irtifa görevleri için ideal.
- Gizlilik (Stealth): Düşük radar kesit alanı (RCS) için radar emici malzemeler (RAM) ve özel gövde tasarımı kullanıldı. İç silah yuvaları, radarda görünürlüğü azaltıyor.
- Silah Kapasitesi: 8 adet orta ve uzun menzilli füze taşıyabiliyor (4'ü gövde içinde, 4'ü gövde yanlarında). TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen GÖKDOĞAN, BOZDOĞAN, SOM ve HGK gibi yerli mühimmatlarla donatılacak.
- Aviyonik Sistemler: ASELSAN üretimi MURAD-600A AESA radarı, BÜRFİS (Bütünleşik RF Sistemi), kızılötesi arama ve takip sistemi (IRST), elektro-optik hedefleme sistemi (EOTS) ve tam küresel görüntüleme sistemi (DAS) ile 360 derece durumsal farkındalık sağlıyor.
- Sensör Füzyonu ve Yapay Zeka: Çoklu veri füzyonu ve yapay zeka destekli görev sistemleri, pilotun iş yükünü azaltarak hızlı karar alma imkanı sunuyor.
- Kokpit Tasarımı: 5. nesil standartlarına uygun, pilotun fiziksel ve bilişsel yükünü en aza indiren ergonomik kokpit. TÜBİTAK BİLGEM'in geliştirdiği çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi kullanılıyor.
- Entegrasyon: F-16, HİK, İHA'lar ve diğer TSK unsurlarıyla müşterek çalışabilirlik. Dost ülke platformlarıyla da uyumlu.
KAAN'ın bu özellikleri, onu sadece bir savaş uçağı değil, aynı zamanda ağ merkezli bir muharebe platformu haline getiriyor.
KAAN Kaçıncı Nesil Bir Savaş Uçağıdır?
KAAN, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından 5. nesil bir savaş uçağı olarak tasarlandı. Beşinci nesil uçaklar, düşük radar görünürlüğü (stealth), süper seyir (art yakıcı kullanmadan ses hızını aşma), ağ merkezli muharebe yeteneği, gelişmiş sensörler ve aviyonik sistemler gibi özelliklerle tanımlanır. KAAN, bu özelliklerin çoğunu karşılıyor.
Ancak, ilk prototiplerde kullanılan F110 motorları nedeniyle bazı uzmanlar tarafından 4.5 nesil olarak sınıflandırılıyor. TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut F. Akşit, yerli motorun süper seyir yeteneğini sağlayacağını ve KAAN'ın tam anlamıyla 5. nesil statüsüne ulaşacağını belirtti. Yerli motorun 2028'de hazır olmasıyla KAAN, F-22 ve Su-57 gibi uçaklarla aynı ligde yer alacak.
KAAN'ın Motoru Kime Ait, Hangi Şirket Üretiyor?
KAAN'ın ilk prototiplerinde General Electric üretimi F110-GE-129 turbofan motorları kullanılıyor. Bu motorlar, F-16'larda da kullanılan güvenilir bir teknoloji sunuyor. Ancak Türkiye, KAAN'ı tamamen yerli bir platform haline getirmek için Özgün Motor Geliştirme Projesi'ni yürütüyor.
- Yerli Motor Geliştirme: TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) ve TRMotor, süper seyir yeteneğine sahip bir turbofan motor geliştirmek için çalışıyor. Ukrayna ile de işbirliği yapıldığı biliniyor.
- Hedef Tarih: Yerli motorun 2028'de prototip uçuşlarda kullanılması, 2030'da ise envantere giren uçaklarda yer alması hedefleniyor.
- Motorun Özellikleri: Yerli motor, itki vektörleme (thrust vectoring) ve düşük termal iz gibi 5. nesil gereksinimlerini karşılayacak. Bu, KAAN'ın hem manevra kabiliyetini artıracak hem de ısı güdümlü füzelere karşı korunmasını sağlayacak.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, motor hariç KAAN'ın neredeyse tüm bileşenlerinin yerli olduğunu ve 2028'de motorun da yerlileşeceğini vurguladı.
KAAN Ne Zaman Envantere Girecek?
KAAN'ın Türk Hava Kuvvetleri envanterine giriş süreci, yoğun test ve üretim aşamalarına bağlı olarak planlanıyor:
- 2023-2024: KAAN, 17 Mart 2023'te hangardan çıktı ve 21 Şubat 2024'te ilk uçuşunu yaptı. İkinci uçuş 6 Mayıs 2024'te gerçekleşti. Test süreçleri devam ediyor.
- 2025-2027: İkinci ve üçüncü prototiplerin uçuşları sırasıyla 2025 ve 2026'da planlanıyor. Seri üretim öncesi 7-8 prototip üretilecek.
- 2028: İlk etapta 20 adet KAAN Blok-10 uçağı Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edilecek. Bu uçaklarda AESA radarı ve yerli mühimmatlar bulunacak.
- 2030 ve Sonrası: Yerli motorlu KAAN'lar envantere girecek ve F-16'ların kademeli olarak yerini alacak. 2030'lu yıllarda 250 adede kadar üretim hedefleniyor.
TUSAŞ, KAAN'ın 2070'lere kadar Türk Hava Kuvvetleri'nin belkemiği olacağını öngörüyor. Endonezya ile gerçekleşmesi beklenen bu tarihi anlaşma, KAAN'ın uluslararası alandaki potansiyelini de gözler önüne seriyor.
