Küçük taşlar, idrarla birlikte vücuttan atılabilirken, büyük taşlar böbreklerde tıkanıklığa neden olabilir.
Böbrek taşı oluşumunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörler riski artırabilir:
Yetersiz sıvı tüketimi: İdrardaki mineral ve tuzların konsantrasyonunu artırarak taş oluşumunu kolaylaştırabilir.
Aile öyküsü: Böbrek taşı öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
Beslenme: Bazı yiyecekler ve içecekler, taş oluşumuna yol açabilecek minerallerin ve tuzların miktarını artırabilir. Örneğin, oksalat bakımından zengin yiyecekler (ıspanak, çilek, kakao, fındık, baklagiller), ürik asit bakımından zengin yiyecekler (et, deniz ürünleri, kümes hayvanları) ve fosfor bakımından zengin yiyecekler (süt ürünleri, kırmızı et, kümes hayvanları) taş oluşumunu artırabilir.
Bazı hastalıklar ve durumlar: Gut hastalığı, kronik böbrek hastalığı, bazı ilaçlar ve bazı ameliyatlar taş oluşumunu artırabilir.
Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha fazla taş oluşur.
Yaş: 40 yaşın üzerindeki kişilerde risk daha yüksektir.
Böbrek taşı oluşumunun belirtileri şunlardır:
- Sırtta, böbrek bölgesinde, alt karın bölgesinde, kaburgaların altında veya kasıklarda şiddetli ağrı
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken ağrı
- İdrarda kan
- Ateş
- Titreme
Böbrek taşı teşhisi, genellikle hastanın öyküsü, fizik muayene ve idrar tahlili ile konulabilir. İdrar tahlili, idrarda kan, protein veya minerallerin varlığı açısından incelenir. Ayrıca, böbrek ultrasonu veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme testleri de yapılabilir.
Böbrek taşı tedavisi, taşın boyutuna ve konumuna bağlı olarak değişir. Küçük taşlar genellikle kendiliğinden düşer ve tedavi gerektirmez. Büyük taşlar ise ilaç tedavisi, ameliyat veya lazer tedavisi ile düşürülebilir.
Böbrek taşı düşürmek için evde uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:
Bol su içmek: Bol su içmek, idrarı seyrelterek taşın daha kolay düşmesine yardımcı olur. Günde en az 2 litre su içilmesi önerilir.
Lif açısından zengin besinler tüketmek: Lif açısından zengin besinler, bağırsak hareketlerini düzenleyerek taşın daha kolay geçmesine yardımcı olur. Lif açısından zengin besinler arasında sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller bulunur.
Süt ve süt ürünlerini sınırlamak: Süt ve süt ürünleri, kalsiyum oksalat taşlarının oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle, böbrek taşı riski olan kişilerin süt ve süt ürünlerini sınırlaması önerilir.
Kafein ve alkolden kaçınmak: Kafein ve alkol, idrar miktarını azaltarak taşın düşmesini zorlaştırabilir.
Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak, idrar akışını artırarak taşın daha kolay geçmesine yardımcı olur.
Böbrek taşı düşürmek için uygulanan bazı tıbbi yöntemler şunlardır:
Ağrı kesici ilaçlar: Ağrı kesici ilaçlar, böbrek taşı ağrısını hafifletmeye yardımcı olur.
İdrar söktürücü ilaçlar: İdrar söktürücü ilaçlar, idrarı artırarak taşın daha kolay geçmesine yardımcı olur.
Ultrasonik taş kırma: Ultrasonik taş kırma, taşın ses dalgaları ile parçalanarak idrar yoluyla atılmasına yardımcı olan bir yöntemdir.
Lazerle taş kırma: Lazerle taş kırma, taşın lazer ışını ile parçalanarak idrar yoluyla atılmasına yardımcı olan bir yöntemdir.
Cerrahi müdahale: Taş çok büyük veya diğer yöntemlerle düşürülemiyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Böbrek taşı düşürmek için uygulanan yöntem, taşın boyutu, şekli ve konumuna göre değişebilir.
