Aksaray'ın Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkaya köyünde bulunan Aşıklı Höyük'te, 1989 yılında başlatılan kazı çalışmaları sırasında bulunan kafatasında, iki taraftan yaklaşık 11.2 milimetre genişliğinde bir delgi olduğu tespit edildi. Yapılan bilimsel çalışmalarda, ameliyattan sonra hasta kadının 10 gün daha yaşadığı belirlendi.

Aşıklı Höyük ve ilk beyin ameliyatı hakkında bilgi veren Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, kazı çalışmalarının 30 yılı aşkın bir süredir devam ettiğini söyledi. Altın,

"Aşıklı Höyük, Cumhurbaşkanlığımız kararlı kazılarımızdan bir tanesidir. Kazı çalışmalarına yaklaşık 30 yılı aşkın bir süreçten beri devam edilmektedir. Buradaki kafatasına geldiğimiz zaman milattan önce 8500 yılıyla 7300 yılları arasında 1300 yıllık bir yaşam serüveni var orada. Yani o zamanki neolitik yaşam tarzı olarak normal ilkel kabileler tarafından yaşanmaktaydı. O dönemde ilk önce etçil bir toplum, aynı zamanda otçul bir toplum, avcı toplayıcı bir toplum ile hayvan evcilleştirilmesi var. Obsidyen taşlarımızla kemiklerle birlikte ilk değirmen yapıtlarını görmekteyiz. Sürtme taşlarıyla birlikte buğday ekerek tarım toplumuna da yavaş yavaş geçildiğini görmekteyiz. İlk mimari olarak mimari yapılarını da görmekteyiz." dedi.

Altın, 10.500 yıl önce yapılan beyin ameliyatına ilişkin ise şu bilgileri verdi:

"Sağlık meydana gelince de ilk beyin ameliyatını bundan 9500 yıl önce Aşıklı Höyük'te görüyoruz. Bu beyin ameliyatına geldiğimiz zaman 25-30 yaşlarında bir hanımefendinin kafatasından 2 tane delik açılarak böyle bir çalışma yapıyorlar. Bu çalışmayı da muhtemelen kemik ve obsidyen madenlerini kullanarak bu çalışma yapılmış. Bu çalışmalar yapıldıktan sonra hastanın 10 gün daha yaşadığı tespit edildi. Peki yaşadığı nasıl tespit ediliyor? Örneğin bir uzvumuz kırıldığı zaman bir kaynama süreci geçer ve yeni bir doku, kemik dokusu oluşma süresi var. Antropologlar ve tıp aleminde bununla ilgili gerekli çalışmalar yapıldı ve 10 gün daha yeni bir doku oluştuğu tıbben ispat edilmiştir. Öyle olunca da ilk beyin ameliyatı olarak müzemizin değerli envanterlerinden bir tanesidir."

Aşıklı Höyük'teki beyin ameliyatı, insanlık tarihinin en önemli tıbbi keşiflerinden biri olarak kabul ediliyor. Ameliyatın, o dönemdeki insanların tıp alanındaki gelişmişliğini gösterdiği belirtiliyor.